Номгон сумын иргэдийн Төлөөлөгчдийн Хурлын Тэргүүлэгчдийн 2015 оны 03 дугаар сарын 25-ний өдрийн 11 дүгээр тогтоолоор Түүх соёлын дурсгалт зүйл, байгалийн үзэсгэлэнт газар, ард түмний оюуны бүтээлийг сурталчилах, тэдгээрийг үндэслэн аялал жуулчлалын орчныг өрөгжүүлэх, ирээдүй хойч үедээ орон нутгаараа бахархах, хүрээлэн буй байгаль орчноо хайрлан хамгаалах үзлийг төлөвшүүлэх зорилгоор сумын Есөн гайхамшигийг тодруулан баталсан юм.

Номгон сумын Есөн гайхамшиг - Сангийн далай хийд 1707 онд Үйзэнсаарав гэлэнгийн суурийг тавьсан 1772, 1835 онуудад баригдсан Чогчин сүм, Дүйнхэр дуган зэрэг 9-н гол дугантай, 70:90 метр хэмжээтэй хөх тоосгон хэрэмтэй энэхүү хийд нь тухайн үедээ Монголын говь дахь томоохон хийдийн нэг байсан бөгөөд манай аймагт өнөөг хүртэл бүрэн бүтэн хадгалагдан үлдсэн цорын ганц хийд юм.